Povrede ligamenata kolena predstavljaju jedno od najučestalijih i najznačajnijih stanja u oblasti sportske medicine, ali i ortopedije uopšte. Iako se često povezuju sa profesionalnim sportistima, ove povrede se javljaju i kod rekreativaca i u svakodnevnim aktivnostima, naročito kada su pokreti brzi, neočekivani i sa velikim opterećenjem na zglob.
Ligamenti kolena igraju ključnu ulogu u stabilnosti zgloba i usklađenom pokretu natkolenice i potkolenice. Njihovo oštećenje narušava biomehaniku čitavog zgloba, što može uticati ne samo na fizičku aktivnost, već i na osnovne životne funkcije poput hodanja, penjanja uz stepenice ili održavanja ravnoteže.
Važno je naglasiti da povrede ligamenata često ne dolaze izolovano – u brojnim slučajevima prate ih oštećenja meniskusa, hrskavice ili drugih mekotkivnih struktura, što dodatno komplikuje tok oporavka.
Nastanak povreda ligamenata kolena
Ligamenti kolena, koji se najčešće povređuju u sportskoj medicini:
- kolateralni ligamenti
- prednji ukršteni ligamenti
- zadnji ukršteni ligamenti čašice
Povrede medijalnog kolateralnog ligamenta klasifikuju se u tri stepena, u zavisnosti od intenziteta oštećenja.
Povrede ligamenata najčešće nastaju kod:
- kontaktnih sportova,
- sportovima sa loptom,
- zimskim sportovima,
- saplitanjem
- gaženjem fudbalske ili teniske lopte.
Uzroci povreda:
- Nagli pokreti, nezgodni doskoci ili promena pravca kretanja
- Direktni udarci u koleno
- Padovi ili nezgode u saobraćaju
Povrede ligamenata kolena simptomi
Simptomi koji se najčešće javljaju tokom povreda ligamenata u kolenu su:
- Iznenadni bol u kolenu
- Otok (koji se javlja u prvih nekoliko sati)
- Otežano hodanje
- Nemogućnost oslonca na povređenu mogu
- Zvuk “pucanja” u trenutku nastanka povrede
- Osećaj nestabilnosti u kolenu i “iskakanje”
- Krv unutar kolena
- Ukočenost kolena
U zavisnosti o tome koja povreda je nastala, postoje specifični simptomi koji se javljaju:
- Istegnuće ligamenata kolena – umereni bol sa unutrašnje strane kolena, bez izraženog otoka, podliva, koleno je stabilno. Bol se pojačava na pritisak.
- Parcijalno kidanje ligamenta – bol je prisutan a pojačava se pri pokretu, prisutan je manji otok u predelu ligamenta, koleno je stabilno.
- Kompletno kidanje ligamenta – jak bol, hod je značajno otežan, prisutan je izraženiji otok i podliv sa unutrašnje kolena, koleno je nestabilno.
Kako se diganostikuje povreda ligamenata kolena?
Dijagnostika povreda kolena započinje detaljnim kliničkim pregledom, koji radi specijalista sportske medicine ili fizikalne rehabilitacije. Prvi korak je uzimanje anamneze, s posebnim osvrtom na način povrede.
Nakon anamneze sledi klinički pregled, uključujući funkcionalne testove specifične za svaki ligament i meniskus. Ovi testovi omogućavaju lekaru da proceni stabilnost zgloba i identifikuje potencijalna oštećenja.
Nakon toga ako je potrebna radi se snimanje, za koje se odluči doktor specijalista, i to može da bude:
- Rendgen kolena
- Ultrazvučno snimanje kolena
- Magnetna rezonanca kolena
- Artroskopija
Ligamenti kolena kako izlečiti
Lečenje zavisi od vrste povređenog ligamenta i stepena oštećenja. U najvećem broju slučajeva, povrede kolateralnih ligamenata uspešno se zbrinjavaju neoperativnim pristupom, uz primenu fizikalne terapije i rehabilitacionih procedura. Cilj tretmana je obnavljanje stabilnosti kolena i vraćanje funkcionalnosti bez potrebe za hirurškom intervencijom.
Treba što pre krenuti sa fizikalnom terapijom koju čine lečenjem:
- Terapija hlađenja – krioterapija,
- Analgetska terapija laserom
- Elektroprocedurom
- Kineziterapija
- Magnetoterapija
- Ultrazvučna terapija
Fizikalna terapija može dovesti do blagog zalečenja, dok u potpunosti se bolest leči hirurški transplatacijom ligamenata ili rekonstrukcijom ligamenata (ligamenoplastikom).
Oporavak
Trajanje oporavka zavisi od vrste i težine povrede, a može se kretati od nekoliko nedelja do čak godinu dana, naročito u slučajevima kada je bila potrebna operacija. Fizikalna terapija i ciljana mišićna rehabilitacija igraju ključnu ulogu u vraćanju funkcije kolena i smanjenju rizika od ponovnih povreda.
Poliklinika ORTO MD
SPECIJALISTIČKA ORDINACIJA ZA ORTOPEDIJU
Futoška 117,
21000, Novi Sad,
Telefon: +381 (21) 382 20 93
Email: ortopedijamd@gmail.com
