Spirometrija je neinvazivna dijagnostička metoda kojom se procenjuje zapremina plućnog vazdušnog prostora i protok vazduha kroz disajne puteve. Spirometrijom se procenjuje funkcija pluća.
Indikacije za spirometriju
Ova dijagnostička metoda predstavlja jednu od ključnih procedura kod dijagnostikovanja i praćenja hroničnih plućnih bolesti, kao što su bronhijalna astma, hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP), plućni emfizem, plućna fibroze itd. Kao i kod praćenja uspešnosti terapije kod bolesnika koji imaju već boluju od ovih bolesti.
Takođe se koristi kod preoperativne pripreme, posebno ako se radi o operacijama koje utiču na pluća, kao što su operacije na grudima ili abdomenu.
Priprema i postupak spirometrije
Na rezultate spirometrije mogu da utiču određene aktivnosti, kao što je pušenje, konzumiranje kafe, obavljanje napornih vežbi i obilni obroci pre testa. Ako uzimate lekove za oboljenje pluća, od vas se može zatražiti da ih ne koristite određeni vremenski period pre testa. Od lekara koji je naredio da se uradi spirometrija, pacijent će dobiti sva detaljna uputstva.
Postupak je jednostavan i traje nekoliko minuta. Pacijent treba da se opusti, sedi uspravno i sledi uputstva. Test se ponavlja par puta, kako bi rezultati bili tačni, jer se uzima najbolji rezultat.
Tokom testa, pacijent treba da izdiše koliko vazduha može, i onoliko jako koliko može. U testu se meri koliko vazduha pacijent može da ukupno izdahne i koliko vazduha može da izdahne u prvoj sekundi testa. Traje 10-15 minuta.
Pre nego što počnete sa obavljanjem testa medicinski radnik će Vam objasniti tehniku izvođenja:
- Duboki udah
- Potpuno izdah vazduha, što brže i što snažnije može
- Ponavljanje postupka nekoliko puta, da bi se dobili tačni i ponovljivi rezultati
Spirometrijskim ispitivanjem se određuju:
- Plućni volumeni ( disajni volumen, inspiratorni rezervni volumen, ekspiratorni rezervni volumen)
- Kapaciteti (vitalni kapacitet, inspiratorni kapacitet)
- Disajni volumeni u funkciji vremena (forsirani ekspiratorni volumeni).
Parametri koji se dobijaju i najčešće mere su:
- Forsirani vitalni kapacitet (FVC)
- Forsirani ekspirijumski volumen tokom prve sekunde (FEV1)
- Vitalni kapacitet pluća (VC)
Rezultati spirometrije i normalne vrednosti
Pomoćuveć spomenutih parametara se dobijaju rezultati, koji mogu ukazivati na određene bolesti:
- Normalni rezultati: Normalni su kada su vrednosti FEV1, FVC i FEV1/FVC odnosi unutar normalnog opsega, što znači da su disajni putevi otvoreni i funkcionišu dobro.
- Obstruktivni poremećaji: Smanjenje FEV1 i FEV1/FVC odnosa ukazuje na opstrukciju disajnih puteva, što je karakteristično za astmu, HOBP i druge obstruktivne bolesti pluća.
- Restriktivni poremećaji: Ako je FVC snižen, ali je FEV1/FVC normalan, to može ukazivati na restriktivni poremećaj, koji se vidi kod bolesti kao što je plućna fibroza.
Prednosti spirometrije
- Brza i jednostavna: Spirometrija je neinvazivna i traje nekoliko minuta.
- Precizna dijagnoza: Pruža ključne informacije za dijagnozu plućnih bolesti, kao što su astma i HOBP.
- Praćenje progresije bolesti: Pomaže u praćenju efikasnosti terapije i razvoja bolesti.
- Jeftin i dostupan test: Spirometrija je široko dostupna i relativno jeftina u odnosu na druge dijagnostičke metode.
Ograničenja i potencijalne greške
- Tehnička preciznost: Ako pacijent ne izvrši test pravilno (npr. ne izdiše dovoljno snažno ili dovoljno brzo), rezultati mogu biti netačni.
- Potreba za saradnjom pacijenta: Test zahteva od pacijenta da sarađuje i pravilno izvrši svaki deo testa, što može biti izazovno kod nekih pacijenata, naročito kod dece ili starijih osoba.
- Uticaj akutnih bolesti: Spirometrija može pokazati lažno smanjenje funkcije pluća ako pacijent ima akutnu infekciju disajnih puteva ili je pod stresom.
Zaključno, spirometrija ne samo da pomaže u postavljanju dijagnoze, već i pruža osnovu za razumevanje kako izlečiti opstrukciju pluća, kao i za uključivanje vežbi disanja za jačanje pluća u svakodnevnu rutinu pacijenta.
Poliklinika ORTO MD
SPECIJALISTIČKA ORDINACIJA ZA ORTOPEDIJU
Futoška 117,
21000, Novi Sad,
Telefon: +381 (21) 382 20 93
Email: ortopedijamd@gmail.com
